Tez Hazırlama Yönergesi
HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ
ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ
YÜKSEK LİSANS VE DOKTORA TEZİ HAZIRLAMA VE YAZIM YÖNERGESİ
KAPSAM
Madde 1- Hacettepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliği'nin 46.maddesi gereğince hazırlanan bu yönerge, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü'nde Yüksek Lisans ve Doktora tezi hazırlama ve yazma esaslarını kapsar.
TEZ ÖNERİSİNİN KAPSAMI
Madde 2- Tez önerisinde, tez konusu olan çalışmanın önemi, problem ve alt problemler, yöntem, bilgi toplama araçları, hipotezler, tanımlar, tartışma konuları, literatür incelemesi gibi konular ayrıntılı bir biçimde gösterilmelidir. Hacettepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliği'nin 26.maddesinde belirtildiği gibi doktora tezinde;
1. Bilime yenilik getirilmesi, ilme bir katkıda bulunulması, yeni bir bakış açısı getirilmesi.
2. Yeni bir bilimsel yöntem veya teknik geliştirilmesi.
3.Bilinen bir yöntemin veya tekniğin yeni bir alana uygulanılması hususlarından en az birini yerine getirilmiş olması gerekmektedir.
KAĞIT BOYU VE GRAMAJ
Madde 3- Tezlerde I.hamur en az 75 gramaj, beyaz kağıt kullanılacaktır (kullanılacak kağıt boyutu A4 standardında olmalıdır).
SAYFA DÜZENİ
Madde 4- Sayfanın üst ve sol kenarında 4 cm., alt ve sağ kenarında 2.5 cm. boşluk bırakılacaktır. Başlık ve dipnotlar dahil olmak üzere her sayfadaki metin yazılarının eni en çok 15 cm. boyu en çok 24 cm. olmalıdır. Kenardan uzaklık (Altbilgi: 1.25 cm. Üstbilgi: 1.25 cm.) Sayfa numaraları yazı çerçevesinin bir (1) numaralı sayfa için alt kısmın ortasına, daha sonraki sayfalar için sağ üst köşeye çizgi kullanılmadan yazılacaktır. İç kapak ile kabul ve onay sayfası dışındaki tüm sayfalar numaralıdır. Önsözden itibaren girişe kadar olan sayfalar (ı, ıı,ıı,ıv...) şeklinde küçük harf (minüskül) romen rakamları ile, giriş bölümü ile başlayan diğer sayfalar ise (1, 2, 3, 4,...) şeklinde numaralandırılmalıdır.
MAKİNE STANDARTI
Madde 5- Tez metinlerinin yazımında standart harf boyu olan 12 punto ve Times New Roman yazı karakteri kullanılacaktır. Ancak büyük geniş tabloların tek sayfaya sığdırılabilmesi amacıyla yalnız tablolar minimum 8-9 puntoya kadar küçültülebilir.
PARAGRAF BAŞI ve SATIR ARALIĞI
Madde 6- Paragraflar en az yedi tuş (1.25 cm.) içeriden başlayacak, satırlar arasında da bir buçuk tam aralık bırakılacaktır.
ARA ve ANA BAŞLIKLAR
Madde 7- Ana başlıklar büyük harflerle (majiskül) yazılacak ve altı çizilmeyecek, ara başlıklarda kelimeler büyük harfle başlayacak; bağlaç edatları dahil diğer harfler seyrek ve küçük harflerle yazılacaktır. Bölüm başlıkları ile bu başlıkların ilk paragrafları arasında 2.5 tam aralık, alt bölüm başlıkları ile bunların ilk paragrafları arasında 2 tam aralık, bir bölüm ve alt bölüm başlığı arasında 3 tam aralık boşluk bırakılacaktır.
ANLATIM
Madde 8- Yazımda düzgün ve anlaşılır Türkçe kullanılmalı, cümlenin bütün unsurları Türkçe dilbilgisi kurallarına uygun olarak sıralanmalı, devrik cümleye rağbetten kaçınılmalıdır. Anlatım üçüncü şahıs ağzından yapılmalı ve çok sayıda sıfat ve zarftan kaçınılmalıdır. Bir başka veya yeni bir paragrafa başlarken bununla bir önceki arasında bir bağ kurmağa dikkat edilmelidir.
TEZLERİN DERLENİP CİLTLENMESİNDE SIRALAMA
Madde 9- Tezlerin derlenip ciltlenmesinde aşağıdaki sıralamaya uyulacaktır.
1.Dış kapak
2.İç kapak
4.Jüri üyelerinin imza sayfası
5.Özet (Türkçe-İngilizce arka arkaya gelecek şekilde en çok ikişer sayfa olarak yazılacak)
6.İçindekiler
7.Önsöz
8.Kısaltmalar
9.Metin kısmı (sonuç dahil)
10.Bibliyografya
11.Ekler (Tablo, şema, çizelge, belge, harita, fotoğraf vb.)
TEZLERİN BÖLÜMLENDİRİLMESİ
Madde 10- Tezlerin bölümlendirilmesi sadece metin kısmı için söz konusudur. Diğer kısımlarda bölüm numarası verilmez. Ekler varsa bunlar Ek.1, Ek.2,.... şeklinde numaralanır.
DIŞ KAPAK
Madde 11- Dış kapak beyaz parlak kartondan olacaktır. Standartlaşmayı sağlamak için kapak yazıları (Ek.1'de) gösterildiği şekilde yapılacaktır. Dış kapağın sırtı ise (Ek.1a'da) belirtilen şekilde yazılacaktır.
İÇ KAPAK
Madde 12- İç kapak sayfasının muhtevası ve sayfa düzeni tümüyle dış kapağın aynı olacak, ancak tez yazımında kullanılacak normal kağıt üzerine yazılacaktır. Dış kapak ile iç kapak sayfası arasında ve dış kapağın arkası ile tezin son sayfası arasında boş bir sayfa bırakılacaktır.
JÜRİ ÜYELERİNİN İMZA ve ONAY SAYFASI
Madde 13- Tez jürisinin kabulünü ve Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Müdürünün imzasını içeren kabul ve onay sayfası (Ek.2'de) görüldüğü şekilde yazılacaktır. Jüri üyelerinin karşılarındaki çizginin üstü imza için boş bırakılır, çizginin altına ise üyelerin akademik ünvanı ile adı ve soyadı açık ve eksiksiz olarak yazılır. Danışman öğretim üyesinin adı-soyadının yanına parantez içinde (Danışman) yazılır, sayfanın alt-sağ kısmına ise yine çizginin altına Enstitü Müdürünün ünvanı adı-soyadı ve onun altına "Enstitü Müdürü" ifadesi yazılır üstü imza için boş bırakılır.
DİPNOTU KULLANMA
Madde 14- Dipnot kullanmada, dipnotun numarası,yazar adı ve soyadı, kitap adı (kitap isimleri bold/koyu) Makale adı (tırnak içinde ve italik) yazılacak, kitabın yazıldığı yer, yıl ve basımevi / yayınevi ile en son sayfa numarası verilecektir.
Örnek: Abdurrahman Çaycı, "Yunanistan'ın Anadolu Macerası I", H.Ü.A.İ.İ.T.Dergisi, C.I, Sayı: 1. Ekim, Ank., 1987, s.2.
Dipnot ek bir açıklama için verilmişse; açıklaması yapılacak olan metin, tırnak içinde ve italik yazılmalıdır.
Örnek : "...Karadeniz'in mazisi ile Boztepe'nin yeşilinin kucaklaştığı şerit üzerinde yer yer yükselen taflanları, kırmızı çiçekli zakkumları, servileri ve seyrek zeytin ağaçları ile adeta Akdeniz alemini hatırlatan bir görünüme ve kokuya sahiptir." S.Erinç "Kuzey Anadolu Kenar Dağlarının..., s.124.
Dipnotlar en fazla 10 punto büyüklüğünde ve bir tam satır aralığı ile yazılmalıdır.
DİPNOT TİPLERİ
Madde 15- Dipnotta bir kitabın adı ilk defa geçiyorsa tam künyesi verilmelidir. Yani önce isim, sonra soyadı, iki virgül arasında kitabın adı, ikinci virgülden sonra kitabın varsa cild, basım yeri ve tarihi yazılmalıdır. Bilginin hangi sayfadan alındığı basım tarihine müteakip (s) konulduktan sonra yazılmalıdır.
Örnek : Adnan Sofuoğlu, "Osmanlı Devletinde Göç Problemleri" Türk Kültürü, Mart Ankara 1995, s.210-212
Eğer arka arkaya iki notta aynı eserin aynı sayfası gösterilecekse ikisi de "gösterilen yer" manasına "gös.yer" veya "aynı yer" denilmelidir.
Örnek : M.Tayyib Gökbilgin, Milli Mücadele Başlarken, C.1, İstanbul 1959, s.11. Örnek : gös.yer (aynı yer)
Arka arkaya iki nottan ikincisinde bir önceki eserin başka bir sayfası verilecekse, a.g.e. (adı geçen eser), a.g.m. (adı geçen makale), yazılıp sonra sayfa numarası konmalıdır.
Örnek : Şefika Kurnaz, Cumhuriyet Öncesinde Türk Kadını, Ankara 1994, s.30. Örnek : a.g.e, s.40.
Araya başka bir yazarın kitap veya makalesi girdikten sonra ise yukarıda verilen kısaltmalar kullanılmadan önce yazar soyadı yazılmalıdır. Eğer bir yazarın tek eseri kullanılıyorsa sadece soyadı ile de kısaltma yapılabilir.
Örnek : Adnan Sofuoğlu, Kuvay-ı Milliye Döneminde Kuzeybatı Anadolu, Ankara 1994, s.120.
Örnek : Şefika Kurnaz, Cumhuriyet Öncesinde Türk Kadını, Ankara 1994, s.50. Örnek : Sofuoğlu, a.g.e., s.160 veya Sofuoğlu, s.160.
Bir yazarın iki eseri kullanılıyorsa ikinci eserinin verildiği notu takiben aynı eser tekrarlanacaksa sayfa olup olmamasına göre a.g.e / a.g.m. kullanılmalıdır. Ancak ikinci eseri takip eden notta yazarın birinci eserinde veya araya başka kitaplar girdikten sonra birinci ve ikinci eserlerden bahsedilecekse, bahis konusu kitap ve makalelerin ifade edecek birer kısaltma bulunmalı ve o eser, hep aynı kısaltma kullanılarak gösterilmelidir.
Örnek: Kurnaz, Cumhuriyet Öncesinde..., s.70.
Kullanılan eserler arasında aynı soyadını taşıyan yazarlar varsa bunların birbirine karışmamasına dikkat edilmeli karışıklığı engellemek için ilk adlarının baş harfleri mutlaka konmalıdır. Eğer isimler aynı harfle başlıyorsa ya ismin tamamını yazmalı veya eser isminin kısaltmasını her defasında tekrarlanmalıdır.
ARŞİV BELGELERİNİN GÖSTERİLMESİ
Madde 16- Bilgi alınan arşiv belgesinin, arşiv, tasnif ve numarasından başka, eğer metin içinde geçmemişse, tarihi ve kimden kime yazıldığı belirtilmelidir. Arşiv belgesinin referans olarak gösterildiği notlarda, yazının kimden kime, hangi tarihte gönderilen ne cins bir belge olduğu belirtilmelidir. Üst üste iki nokta konduktan sonra arşivi, tasnifi ve numarası verilmelidir. Burada da ilk geçişte belgenin tam künyesi verilmelidir. Sonrakilerde ise kısaltma kullanılmalıdır. Arşivden referans verilirken tasnifler ve belge kolleksiyonları isimlerinin altlarının çizilmeyip yalnız isim taşıyan defterlerinin altları çizilmelidir.
İSİM ve DEYİMLERİN AÇIKLANIŞI
Madde 17- Bir isim veya deyim yahut yer adının açıklanması, bir şahsrn kısa biyografisinin verilmesi gerektiğinde önce açıklama yapılır sonra bilginin alındığı yer gösterilir.
KAYNAKLAR ARASINDAKİ İHTİLAFIN GÖSTERİLMESİ
Madde 18- Kaynaklar arasında ihtilafa bulunduğu zaman dipnotta bunların münakaşası yapılıp, metne alınan bilgi veya fikrin benimseniş sebebi açıklanır.
FAZLA BİLGİ BULUNACAK YERİN GÖSTERİLİŞİ
Madde 19- Aynı meseleden eserin iki ayrı yerinde bahsedilmesi gerektiğinde esas ilgili fasılda tafsilat verilir, diğerinde bir cümle ile temas olunup not konulur. Dipnotta ise başta veya ilerideki bir bölüme havale yapılır.
Örnek - Bkz., I.Bölüm, s.46, 50-60
Yahut bir konu anlatılırken meselenin daha iyi görülebilmesini temin maksadıyla dipnotta metin veya eklerdeki şekil, tablo vs. bakılması istenilebilir. Tezin esas konusu ile doğrudan ilgili olmayan veya tafsilata girildiği takdirde plandaki ahengin bozulabileceği hallerde konuya bir veya birkaç cümle ile temas edilip dipnot konulur. Dipnotta ise bilgi bulunabilecek eser/eserler veya makale'ye "Geniş bilgi için bkz," yahut "bunun için bkz," şeklinde gönderme yapılır. Konu kaynaklara dayanılarak yazıldığı halde aynı meseleye temas eden bir eserde de bilgi bulunuyorsa "ayrıca bkz." şeklinde gösterilir.
FARKLI BİLGİ BULUNAN ESERİN GÖSTERİLİŞİ
Madde 20- Bir kaynak veya araştırmada diğerlerinden farklı bilgi varsa ve bu bilginin münakaşasına gerek duyulmuyorsa, bilginin alındığı yer/yerler gösterildikten sonra "krş" (karşılaştırınız) denilerek farklı olanın künyesi verilir.
AYNI NOTTA BİRDEN FAZLA REFERANS VERİLMESİ
Madde 21- Bir notta birden fazla referans verilmesi gerektiği hallerde sadece kitap ve makale adı gösterilecekse aralarına ".," (noktalı virgül) konarak birinden diğerine geçilir. Birkaç kitap veya makale gösterilecekse kaynaktan araştırmaya doğru önem sırasına göre dizilir. Eğer kitap adı verilmekle yetinilmeyip açıklamada da bulunulacaksa, eğer açıklama ilk kitap adından önce ise açıklamayı takiben kitap adı yazıldıktan sonra ".," konur ve ikinciye geçilir. Fakat açıklama ikinci veya sonraki kitaplarda ise bir önceki kitabın sayfa numarasından sonra nokta konur ve sonradan gelen cümleye büyük harfle başlanır.
Örnek : Nejat Göyünç, "Türkiye'de Eğitim" Türk Dünyası El Kitabı, Ankara 1976, s.1046; Ercüment Kuran, 1012, Tanzimattan sonra açılan kız okulları için bk. Caporal, s.101 vd.
BAŞKA BİR ESERDE VERİLEN REFERANSIN GÖSTERİLMESİ
Madde 22- Eğer faydalanılan eserdeki belge veya eser başka bir ülkede oluşu, bilinmeyen bir yabancı dille kaleme alınmış olması, yahut eksik referans verilmesi gibi bir sebeple ulaşılamıyor, fakat bilginin o belge veya eserde bulunduğundan mutlaka gösterilmek isteniyorsa, belge veya eser bizzat görülmüş gibi referans verilmez. Bu bilginin nereden alındığı mutlaka gösterilir. Faydalanılan eserin kaynağının da görüldüğü hallerde her ikisi birden gösterilir. Bu da araya "ve ondan naklen" bir ibare konularak halledilir.
Örnek : Hakluyt, V.254'den naklen A.N.Kural, s.51, not 2.
METİN İÇİNDE DOĞRUDAN ALINTILAR
Madde 23- Metin içinde yapılan doğrudan alıntılar tırnak içinde gösterilecek ve not düşülerek nereden alındığı dipnotta açıklanacaktır.
BİBLİYOGRAFYA (KAYNAKÇA) HAZIRLANIŞI / KİTAP ve MAKALELERİN GÖSTERİLİŞİ
Madde 24- Bibliyografyada kitabın künyesindeki yazılış sırası yani yazar soyadı, adı, kitap adı, varsa cilt sayısı yayınevi ve yayın numarası basım yeri ve tarihi şeklinde yapılmalı bunlar aynı satır üzerine peşpeşe sıralanmalı, satır yetmediği takdirde ikinci satırda yazar adından sonra devam edilmelidir.
Örnek: Ortaylı, İlber; Tanzimanttan Sonra Mahalli İdareler (1840-1878), Türkiye ve Ortadoğu Amme Enstitüsü Yayınları, No.142, Ankara 1974.
Kronikler, hususi tarihler, vs. devrinde yazılmış eserlerde yazar soyadı bulunmadığı için alfabetik sıralamada varsa meşhur olduğu lakabı esas alınır. Bunlarda soyadı gibi tamamı büyük harflerle yazılır. Lakabı olmayanlarda ismin veya varsa yazar adının tamamı büyük harflerle yazılır.
Örnek: Selaniki, Mustafa Efendi, Tarih. İstanbul, 1281. Hoca Saadettin Efendi, Tacü't tevarih II, İstanbul 1279-80.
Bir yazarın birden fazla eser veya makalesi varsa bunlar alt alta yazılır, fakat her defasında isim ve soyadı tekrar edilmeyerek bunun yerine çizgi çekilip virgül konur sonra da eser veya makale adı tarih sırasına göre yazılır.
Örnek: Ortaylı, İlber; Tanzimanttan Sonra Mahalli İdareler (1840-1878), Türkiye ve Ortadoğu Amme Enstitüsü Yayınları, No.142, Ankara 1974.
Örnek : -------; "Tanzimat Döneminde Yunanistan ve Osmanlı imparatorluğu", Tarih Boyunca Türk-Yunan İlişkileri, ATASE yay. Ank.1986, s.165.
ARŞİV MALZEMESİ KULLANILAN ESERLERİN GÖSTERİLMESİ
Madde 25- Arşiv malzemesi kullanılan eserlerde bunlar bibliyografyada "Arşiv Kaynakları" adı altında ilk sırayı alırlar. Birden fazla arşivde çalışılmış ise önemlerine göre veya alfabetik olarak sıraya dizilir. Bibliyografyada arşivlerin adları ile beraber kullanılan tasniflerin de adları belirtilmelidir.
Örnek: Başbakanlık Osmanlı Arşivi a)Cevdet tasnifi Belediye Dahiliye b) İrade tasnifi Dahiliye Meclis-Mahsus c) Yıldız tasnifi Esas evrak Resmi mevzuat Bibliyografyada Arşiv belgelerinden sonra eğer kullanılmışsa "Yayınlanmış Arşiv Belgeleri" ayrı bir başlık açılmalıdır.
SÜRELİ YAYINLARIN BİBLİYOGRAFYADA GÖSTERİLMESİ
Madde 26- Eserde kullanılan süreli yayınları Dergi ve Gazete başlığı altında iki guruba ayrılarak alfabetik sıraya göre verilir.
EKLER
Madde 27- Çalışmanın sonuna gerekiyorsa konuyu tamamlayıcı ve belgeleyici mahiyette bazı ekler konabilir ve şu sıra uygulanır. a) Belge metinleri b) Tablolar c) Grafikler d) Resimler e) Harita ve Planlar
Bibliyografyada aşağıdaki şekilde sıralama uygulanır. a) Yayınlanmamış Arşiv Belgeleri b) Yayınlanmış Arşiv Belgeleri c) Kronikler, Hususi Tarihler, Ansiklopedi ve Sözlükler d) Kitaplar (Hatıralar, Araştırma İnceleme eserleri v.b. şeklinde gruplandırılır) e) Makaleler f) Süreli Yayınlar (Dergi ve Gazeteler)
TEZLERİN ÇOĞALTILMASI
Madde 28- Tamamlanmış olan tezlerin yüksek lisans için 7, doktora için 7 kopyası ciltlenmemiş olarak jüriye dağıtılmak üzere, süresi içinde Enstitü Müdürlüğüne teslim edilir. Tez jüri tarafından kabul edildikten sonra eğer varsa gerekli düzeltmeler bir ay içinde yapılıp ciltlenerek son şekliyle jürinin imzasına sunulur. Ciltlenip imzalanan tezlerin 11 kopyası Enstitü Müdürlüğüne teslim edilir.
Madde 29- Bu yönergede belirtilmeyen hususlarda diğer tez yazım kılavuzlarına veya genel eğilimlere uyulur.
HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ BİLİMDE UZMANLIK VE DOKTORA TEZ ÖNERİLERİNİN HAZIRLANMASI YÖNERGESİ
Bilim Uzmanlığı ve Doktora tez önerileri Enstitümüz tez yazım yönergesinde belirlenen esaslar çerçevesinde hazırlanacaktır.
1. Araştırmanın adı, konu/problem
2. Amaç ve Hedefler
3. Alan, Veri, Yer-Süre ve Destek
4. Yöntem ve Teknikleri
5. Sonuç/Değerlendirmesi
6. Ekleri ve Kaynakları İşbu bölümler, aşağıda madde madde ve sırasıyla açıklanmaktadır.
Hazırlanacak tez önerisinde her maddedeki soru ve sorular cevaplandırılacaktır.
Madde 1- Araştırmanın Adı Konu/Problem Nedir/Nelerdir? Bu konu, ne zaman, nerede ortaya çıkmış/atılmış, tanımlanıp incelenmiştir? Konu/sorunla ilgili Türkçe ve yabancı kaynaklar araştırılıp tanıtılmış mıdır? Tez çalışmasıyla bu genel sorunun hangi bölüm/yanı ele alınacaktır? Araştırılacak sorunun sınır ve boyutları, değişkenleri belirlenmiş midir? (Dikkat: Her araştırma varsayım veya soru ile başlar. Sorunuz Nedir?).
Madde 2- Amaç ve Hedefiniz hangisidir? Konu ve sorun (1.maddede tanımlanan), nasıl bir yaklaşımla ele alınıp, nereye doğru götürülecek? Nereye varılacak? Ne yapılacak? Araştırmanın amaçları nelerdir?
Madde 3- Alanı, Veri Kaynakları, Yer-Süre ve Destek? Araştırmanın yapılacağı yer, kurum neresidir? Hangi tür veri ve bilgilere ihtiyaç duyulmalıdır? Bu tür bilgiler nereden toplanacaktır. Veri toplama işi için takip edilecek metot ve yol hangisidir? Veri toplama için gerekli resmi (izin) ve özel formaliteler hangileridir? Veri toplama işine ne zaman başlanıp ne zaman son verilecektir, neden?
Madde 4- Yöntem ve Teknikler Toplanan veri ve belgelerle yapılacak iş ve işlemlerde izlenecek yol-yordam, yöntem ve teknikler hangileridir? Özellikle; 1. Ne tür veri 2. Nasıl bir araçla 3. Ne maksatla, ne yapmak, nerde kullanılmak üzere toplanacak? 4. Toplanan veri ve belgeler, nerede, nasıl hangi tekniklerle işlenip geliştirilecek? 5. Alanda karşılaşılabilecek güçlükler problemler ve alt problemler nelerdir?
Madde 5- Araştırmanın bulguları 1. Nasıl sunulup tartışılacak? 2. Nasıl tartışılıp geliştirilecek? 3. Araştırmanın bulguları nasıl değerlendirilecek? 4. Araştırma hedeflerine varacak mı?
Madde 6- Ekler, Örnekler, Kaynaklar 1. Tez önerisinin, örnekleri, ekleri ve kaynakları hangileridir?
Madde 7- Tez önerisine kapak konacak. Kapak tez yönergesindeki gibi olup sadece "Yükseklisans / Doktora Tez'i olarak hazırlanmıştır" kısmı "Yüksek Lisans ve Doktora Tez Teklifi Olarak Hazırlanmıştır" şeklinde yazılacaktır.